Een "bothy" trektocht door de Schotse Hooglanden
Geïnspireerd door het boek "The Scottish Bothy Bible" hadden wij, Eduard Camping en René Timmermans, een tocht uitgezocht die ons door het noordwesten van Schotland liet wandelen zonder gebruik te hoeven maken van de tent. Dat de Cape Wrath Trail of CWT leidend zou zijn tijdens deze tocht was min of meer toeval. We besloten dan ook om in ieder geval de variaties die mogelijk waren binnen de CWT te belopen.
Deze tocht is gelopen in de periode van 24 oktober tot en met 2 november 2017. De reden om zo laat in het jaar deze tocht te gaan maken was ingegeven door het feit dat het jachtseizoen (stalking season) loopt tot 20 oktober en een aantal bothies niet beschikbaar zijn.
Dit gezegd hebbende was het niet zo dat we tent niet meenamen. Mocht het in het geval van een overvolle bothy of het niet halen van de etappe problematisch worden om fatsoenlijk te kunnen overnachten dan zou de tent uiteraard goed van pas komen.
Wat zijn bothies?
Een bothy is een basic shelter of schuilhut. Ze staan in de meer afgelegen delen van vooral Schotland, maar ook enige in Noord-Engeland en Wales. Het zijn eenvoudige huisjes die dienen als schuilplaats en bieden verder zo goed als geen faciliteiten.
De meeste bothies zijn stenen gebouwen, veelal verlaten boerderijtjes. Deze worden speciaal onderhouden door de Mountain Bothies Association om als schuilhut gebruikt te kunnen worden. Belangrijkste functie van een bothy is dat ze water- en winddicht is en dat het een droge plek biedt om te slapen.
Sommige bothies hebben wel een (houten) verhoging waarop je kunt slapen. Maar je ligt vaak op de houten of betonnen vloer. Een slaapmatje en slaapzak moet je dan ook altijd meenemen. Matrassen en dekens zijn afwezig.
Voor meer info omtrent de uitrusting : zie Checklist. Tevens hebben we de zg. Bothycode geplaatst.
De wandelkaarten die we gebruikt hebben zijn Ordnance Survey kaarten :
25 Glen Carron & Glen Affric, 19 Gairloch And Ullapool en 20 Beinn Dearg, Loch Broom
* Strathcarron - Coire Fionnaraich Bothy (Grid Ref: LR25: NG 950 480)
Nadat we in Inverness brandstof hadden ingeslagen en de spullen die we tijdens de trekking niet nodig zouden hebben hadden afgegeven in de jeugdherberg stapten we tegen 13.30 in de trein die ons naar het beginpunt van onze route zou brengen: Strathcarron.
De start en aanloop richting Coire Fionnarach Bothy
Het begin van de treinreis was veelbelovend. De zon scheen over de Beauly Firth en we hadden goede hoop op een fraaie dag. Eduard en ik zijn regelmatig in Schotland geweest en zo'n treinreis brengt je soms weer terug in het verleden. "Kijk, daar hebben we toen geslapen....over die top ben ik toen heengegaan.....daar tussendoor was het best wel pittig" - bekende bergen en plaatsnamen begeleiden ons naar de startplek waar het nu licht regende.
We stapten uit rond half 4 in de middag en dat gaf ons nog zo'n 2,5 uur daglicht om de bothy te bereiken. De rugzak woog bij aanvang van de route zo'n 21 kilo en het dragen van zo'n tas valt op de eerste dag bijna altijd tegen. Vandaag was geen uitzondering.
Een half uur voor de bothy moesten we de Fionn-Abhainn river oversteken
Vanaf het station moesten we in de regen de A890 even volgen tot net over de brug die de Carron River kruist om direct daarna rechtsaf te gaan en de rivier zo'n 2 kilometer te volgen. Vervolgens kwamen we weer op de A890. Hier gingen we opnieuw rechtsaf om zo bij de eerste grote brug (Coulags) onze Highlandroute te bereiken.
Hier sloegen we linksaf op en een goed maar nat wandelpad. Na zo'n 10 passen op het pad gezet te hebben voelden we ons weer in ons element. Fantastisch om weer onderweg te zijn met je hele hebben en houden op je rug. Zwaar ? Tja....natuurlijk zit er een behoorlijk gewicht in de rugzak maar dat wisten we......We waren het er met elkaar over eens dat het desondanks een pure luxe is om dit te mogen doen.
Het was aanvangs nog een 4x4 track maar deze ging later over in een bergpad, die de Fionn-Abhainn river volgde. Het pad bracht ons in zo'n 2 uur naar de eerste overnachtingsplek van deze tocht: de Coire Fionnaraich bothy.
Interieurs van bothies zijn basic maar in ieder geval lekker droog
Coire Fionnaraich Bothy
Dit is een behoorlijk grote, goed onderhouden bothy met een centrale entree en beneden links en rechts een verblijfsruimte. Boven zijn 2 ruime slaapgedeelten. Nadat we ons hadden geïnstalleerd hebben we ons de eerste Globetrotter maaltijd van deze tocht goed laten smaken. Alhoewel het niet zo'n lange wandeldag was hakt zo'n eerste dag er altijd wel in. Het reizen en organiseren van allerhande zaken kost een hoop energie.
* Coire Fionnaraich - Easan Dorcha (The Teahouse) (Grid Ref: LR25: NH 012 526)
We zijn opgestaan rond 08.00 na behoorlijk geslapen te hebben. De volgende nachten zou Eduard echter met oordopjes in slapen. Niet vanwege snurken of zo maar vanwege het vele draaien van René en het lawaai wat daar mee samenhangt. Na het ontbijt zijn we zo tegen 09.00 vertrokken om zo aan het eind van de dag bij het zg. Teahouse te eindigen. Het duidelijk pad volgde net als de vorige dag de Fionn-Abhainn river in de richting van de Bealach na Liche.
We keken nog een keer terug op Coire Fionnaraich Bothy
Aanvankelijk regende het licht maar tijdens het stijgen nam al snel de regen verder toe. Het pad werd drassiger en voor je het wist liep je op water met daaronder de bodem. Vlak voordat we de Bealach na Lice bereikte was er een splitsing van wegen. Wij moesten hier naar rechts op weg naar de tweede overgang: Bealach Ban.
De overgang zonder naam
Vanaf Bealach Ban hadden we meer dan behoorlijk zicht op de Torridon Mountains. Alhoewel wij in de regen stonden scheen aan de overkant de zon. De weg ging verder oostwaarts en we geraakten in een fraai amfitheater genaamd Coire Grandda. Even verderop moesten we opnieuw tussen twee bergen door. Deze overgang heeft geen naam maar het uitzicht van dit hoogste punt van de dag was niet minder fraai. De vallei die begrensd wordt door Beinn Liath Mor in het noorden en Sgorr Ruadh in het zuiden is werkelijk schitterend.
Een klassiek voorbeeld van een door gletschers uitgeschuurd U-dal
De wind was echter zo sterk dat we niet heel lang konden genieten van het uitzicht dus al snel gingen we naar beneden. Iets lager in de vallei vonden we een grote rots waar we even uit de wind konden genieten van een kop koffie en Hartkeks om zo onze energievoorraad weer op peil te brengen.
Torridon in de zon en één van de weinige plekken uit de wind
Wat schetste onze verbazing. Van boven kwamen ons 2 mountainbikers achterop.......in shorts. Het terrein was dusdanig lastig dat zij (waarschijnlijk) meer hebben gelopen dan gefietst. Het pad was voor ons wandelaars verder prima en eenmaal onderin moesten we opletten dat we naar het noorden afbogen.
De cairn / steenman die ons de weg wees
Een grote cairn of steenman aan het oosteinde van het dal gaf ons daarbij de goede richting aan. Al snel zagen we de eerste fraai gevormde bomen van "The Caledonian Pine Forest" waarin de bothy zich moest bevinden.
Niet veel later kwam de brug over de zeer wilde Allt Coire Beinn Leithe in beeld. Door de regen van de gehele dag kwam sowieso het water overal fors naar beneden. We daalden verder af en net achter de brug lag The Teahouse / Easan Dorcha.
Caledonian Pine Forest & de Alt Easan Dorcha
Deze compacte bothy was in 2010 geheel gerenoveerd maar toch waren er een paar zaken die anders hadden gekund. De deur gaat naar binnen open wat veel ruimte wegneemt en er is ruimte onderaan de deur waardoor regenwater wat op de deur staat naar binnen loopt. Doe de deur naar buiten open en monteer een regenvanger aan de onderkant en het probleem lijkt opgelost. Dit zal na het gemak ook de duurzaamheid van de hut vergroten. We hebben dit doorgegeven aan de MBA.
E
The Easan Dorcha (The Teahouse)
In de boeken wordt deze bothy ook wel "het tuinhuisje" genoemd en eenmaal binnen was ook wel duidelijk waarom. Er is ruimte voor in ieder geval 2 personen en in nood is het mogelijk om 3 of 4 man te herbergen. Maar goed, we waren met zijn tweeën en na een zeer natte dag was het fijn om onderdak te zijn.
Met zijn tweeën was het goed vertoeven
Vandaag was de 1e lange wandeldag en nadat we ons hadden geïnstalleerd (wat nog wel even puzzelen was) konden we ons gaan opmaken voor één van de maaltijden van Globetrotter voedsel. Deze maaltijden gebruik ik eigenlijk altijd tijdens mijn tochten. De hoofdreden hiervoor is dat ze zeer smakelijk zijn (echt eten met een "bite"), een hoge caloriewaarde hebben en dat het (te)veel is. 2-persoonsmaaltijden zijn ook echt 2-persoonsmaaltijden. Echt een aanrader.
Kijk voor de vele soorten maaltijden op www.globetrotter.nl/winkel
* Easan Dorcha (The Teahouse) - Kinlochewe Bunkhouse (Grid Ref: LR19: NH 030 619)
Na een zeer goede nacht en een ontbijt bestaande uit muesli met melk voor de één en hartkeks met zoet beleg voor de ander en een gezamelijk kop koffie gingen we op pad naar Lecki bothy. Omdat er momenteel gewerkt wordt aan kleine waterkrachtcentrales in de Coulinn Forest moesten we via gravelwegen onze weg vervolgen.
Na het passeren van de Coulinn en de Torran cuilinn estates gingen we rechtsaf het bos in waarbij we nog steeds een gravelweg volgden. Na zo'n 2 kilometer zagen we een klein bordje dat aangaf dat we ons pad konden vervolgen via de flank van de Carn Dhomhnuil Mhic á Ghobha. Dit was een onduidelijk en zeer drassig pad en eenmaal lager aangekomen in het bos dat vol stond met hoge struiken en varens werd het er niet beter op.
"Schotse jungle"
Op een enkel bordje met pijl na was het uiterst vaag waar we naar toe moesten. Kaart en GPS gaven echter aan dat we op het pad zaten. Toen we over een hek hadden geklommen (!) en klem kwamen te zitten tussen 2 wilde, brede rivieren was het duidelijk dat dit niet de weg was. Terugkerend op onze schreden tot aan het laatste pijltje zagen we iets dat in de verte leek op een brug. We staken hierover maar hiermee hadden we alleen een zijrivier genomen en bleek het niet mogelijk om de daarachter liggende hoofdrivier te kruisen. Er is simpelweg ook geen brug !
Alternatief was om in zijn geheel terug te lopen naar de afslag. Met het lopen door dit zware terrein en het zoeken waren we uiteindelijk zo'n 2,5 uur kwijt. Gelukkig zagen we op een gegeven moment iets lager een beter en breder pad dat ons bracht naar de gravelweg die eindigde op de A896 naar Kinlochewe. Helaas moesten we nu zo'n 4,5 kilometer lopen over asfalt. Lecki was nu te ver weg maar we wisten dat er in Kinlochewe naast het Kinlochewe Hotel een Bunkhouse zat. 
Schoenen als plantenbakje bij the bunkhouse in Kinlochewe
In de Bunkhouse waren geen andere gasten en dat gaf ons de gelegenheid om de droogruimte te vullen met onze doorweekte spullen. Het plan was om de volgende dag Lecki links (of liever gezegd rechts) te laten liggen en door te lopen naar Lochivraon Bothy.
* Kinlochewe Bunkhouse - Lochivraon bothy (Grid Ref: LR19: NH 118 734)
Het weer was ons gunstig gezind deze dag. We vertrokken zo tegen 09.00 en vanuit de Bunkhouse moesten we eerst een klein stukje de A832 volgen om vervolgens linksaf te slaan naar Incheril. Het was ongeveer hier dat we de enige hiker tegen kwamen op de route. Natuurlijk kwam deze man uit Mexico !
Vanaf hier volgden we een gravelweg zo'n 3 kilometer om uit te komen bij de "Heights of Kinlochewe". Ook hier was men bezig met kleinschalige energieprojecten op basis van waterkracht.
Hier sloegen we linksaf in de richting van Loch Fada. Eerst nog lopende over een 4x4 track die al snel smaller werd en dat zijn toch de paden waar je het liefst op loopt.
Op weg naar het begin of het eind (?) van Loch Fada
Op een gegeven moment zagen we rechts van ons een hert in het struikgewas en alhoewel we dicht bij haar in de buurt kwamen had ze niet de neiging om te vluchten. Ook later op de tocht viel het ons op dat de dieren behoorlijk gewend zijn aan menselijke aanwezigheid.
Het uitzicht was al fraai maar des te verder we in de richting gingen van Loch Fada hoe mooier het werd. Doordat de bewolking gebroken was konden we volop genieten van het licht op het water en de heuvels. Deze heuvels zijn onderdeel van het Fischerfield Forest - ook wel de Great Willderness genoemd en behoren tot de meest afgelegen verheffingen in de Schotse Hooglanden.
Loch Fada
Eenmaal aangekomen bij het Loch moesten we zonder een duidelijk pad verder. Maar omdat er natuurlijk meer mensen zijn geweest die deze trek hebben gelopen waren er enige wandelsporen en een enkele cairn verderop maakte het allemaal net wat eenvoudiger.
De algemene richting was noord-noordoost. De ondergrond was echter drassig en zwaar. Telkens weer zoekend naar plekken om enigszins droog door te kunnen steken maakte het dat iemand die ons van boven had kunnen zien zou denken dat we net iets te veel "Scottish Whiskey" hadden gehad.
Mocht je hier geen goed zicht hebben dan is het raadzaam om met je kompas een richting vast te leggen die ruim links van Loch Meallan an Fhudair gaat omdat het hogerop minder drassig is en minder last hebt van zg. peatbogs. Dit zijn uitgesleten gaten in het terrein waar je niet doorheen kunt lopen en dus veel tijd kosten om ze te omzeilen.
Afdaling van Bealach na Crois
We hadden echter goed zicht en we kwamen snel vooraan in de richting van Bealach na Crois. Vanaf hier ging het neerwaarts in de richting van Loch an Nid. Dit meer gaf de algemene richting aan maar wij besloten om een kilometer voordat we het meer zouden bereiken scherp rechts te gaan om zo een behoorlijk stuk af te snijden.
Loch a Bhraoin met Lochivraon Bothy - niet zichtbaar links van het witte gebouw
Het avondeten
Dit gaf verder geen echte problemen alhoewel het even zoeken was naar het pad dat ons zou leiden naar Lochivraon Bothy, gelegen aan de westzijde van Loch a' Bhraoin. De Bothy was toch nog verder weg dan het in eerste instantie leek. Het schemerde al op het moment dat we aankwamen.
Het goed verzorgde interieur van de Lochivraon Bothy
Lochivraon bothy is een bothy die niet onder het toezicht valt van de de MBA. Het is ook geen verlaten boerderij zoals de meeste van de bothies maar een voormalig bijgebouw van het daarvoor gelegen jachthuis.
Desondanks is een zeer goed onderhouden slaapgelegenheid en de enige plek waar we vuur hebben kunnen maken in de kachel. Simpelweg omdat er (droog) hout was. 
Nog even ontbijten voor vertrek
* Lochivroan bothy - Shenavall (Grid Ref: LR19: NH 066 810)
Na uitstekend geslapen te hebben wilden we zo tegen 09.30 vertrekken. Maar voordat we begonnen hebben we eerst genoten van de bijzondere wolkenformaties die ochtend.
Fraaie wisselende wolkenformaties
Elke tien minuten veranderde het beeld maar uiteindelijk moesten we toch de rugzak op doen en gaan. Het doel: Shenavall. Het was vandaag niet zo´n lange loopdag met ook nog eens weinig hoogteverschillen. Het latere tijdstip van vertrek was dan ook geen probleem.
Alles ingepakt en klaar voor vertrek richting Shenavall
Shenavall is een van de populairste bothies in Schotland omdat er een aantal mooie wandelroutes en populaire Munro's rondom het huisje liggen. We waren dan ook benieuwd of we wederom met zijn tweetjes zouden zijn die avond.
Splendid Waxcap (Hygrocybe splendidissima) - zelf opgezocht
Op weg naar Strath Na Sealga & Shenavall
We moesten terug lopen naar de plek waar we gisteren op het pad kwamen. Tegenover deze plek liggen 3 Munro's en 1 Corbett van de zg. Fisherfield Six. Dit is een zware tocht die tussen de 12-18 uur duurt. Hier gingen we noordwaarts op weg naar Strath Na Sealga - de vallei waar Shenavall ligt. 
Aan het eind van de ochtend was het nog rustig en tijd voor koffie en fruitkeks
Het was aanvangs nog rustig weer maar of de wolken die ochtend een voorbode waren voor het weer van die middag wisten we niet toen de wind flink begon aan te trekken. Hoe hard de windstoten uiteindelijk waren zullen we niet weten maar als je bijna van je benen wordt geblazen dan weet je dat het serieus is. Watervallen die rechts van ons naar beneden kwamen werden volledig uit elkaar geblazen en er ontstonden waterhozen op het water. Soms was het ineens windstil en dan hoorde je in de verte weer een golf van wind aankomen. Voordeel hiervan was dat we ons konden voorbereiden op de windstoot die kwam.
Aan het einde van dal, daar waar we westwaarts moesten, kwamen we langs een mooi, oud elzenbos, en als je denkt dat je bij de bothy bent dan is dit Achneigie. Een verlaten Estate. Shenavall ligt dan nog zo'n 3 kilometer verderop. Het regende op dat moment erg hard en als je dan eenmaal binnen bent bij Shenavall, dan ben je toch wel blij dat je niet je tentje hoeft op te zetten.
Shenavall bothy van buiten en van binnen
Shenavall is een goed onderhouden bothy met een entree in het midden en meteen links de kook- en verblijfsruimte. Verder is er beneden ook nog een slaapgedeelte. Wij sliepen echter op de 1e verdieping. Helaas zitten er muizen in het huis. De rugzak van Eduard is dan ook doorgeknaagd door deze beestjes die op zoek waren naar voedsel. Raadzaam is het dan ook om voedsel apart op te hangen aan het plafond of muur.
Gedurende onze tocht kwamen we er achter dat in ieder geval in de tijd dat wij er waren je echt met een lichtje moest zoeken naar een droge plek waar je je tentje zou kunnen opzetten. Dat je vrij mag kamperen in Schotland is mooi maar zoveel (goede - lees droge en vlakke) plekken in de Highlands zijn er ook weer niet !
* "Vrije" dag bij Shenavall (Grid Ref: LR19: NH 066 810)
We hadden een "vrije" dag gepland bij Shenavall en omdat het zo'n fraaie ochtend was besloten we om wat meubilair naar buiten te zetten en ons ontbijt te nuttigen voor de bothy. Je moet zulke momenten koesteren. Zeker in de Schotse Hooglanden in oktober. Ik was hier een flink aantal jaren geleden al eens onderweg samen met Joost en op 4 november van dat jaar werden we 's morgens wakker met bijna een meter sneeuw.....Dat er hier een een ver verleden ook gletschers waren kun je mooi zien op onderstaande foto. De morenewallen zijn nog duidelijk zichtbaar.
Het is niet elke dag dat we zulk een uitzicht hadden
We besloten dan ook om de omgeving een beetje te gaan verkennen Dit was achteraf gezien onze mooiste dag en we genoten dan ook van de mooie uitzichten die ons ten deel vielen.
Continue veranderend licht in de Schotse Hooglanden
We hadden eigenlijk het gebied ten zuiden van de bothy willen verkennen maar vanwege het zeer drassige gebied en het feit dat we 2 rivieren moesten oversteken die uiterst hoog stonden besloten we om de heuvelrug achter hut te bestijgen.
De rivierendelta van Shenavall met Beinn Dearg Mor en Beinn Dearg Beag
Door het relatief rustige weer en het continue breken van de bewolking was dit zeker geen straf en we hebben dan ook genoten van de vergezichten die ons ten deel vielen. Op een gegeven moment zagen we in de verte iets wat leek op steenbokken. Maar zover wij wisten kwamen deze niet voor in de Schotse Hooglanden. Eduard legde deze dieren op foto vast om later thuis te gaan nakijken wat dit voor dieren zijn.
Water kom je altijd wel tegen in Schotland maar deze wilde geiten hadden wij hier niet verwacht.
Wat bleek: wilde geiten komen vrij algemeen voor in the Scottish Highlands. Deze geiten zijn afstammelingen van vee dat gehouden werd in de periode tussen 1800 en 1850. Deze geiten zijn op een gegeven moment aan hun lot overgelaten door de lokale bevolking ten tijde van de Clearances, de ontruiming van de Highlands. Je kunt dus stellen dat deze geiten de levende herinneringen zijn aan het turbulente verleden van deze regio.
* Shenavall - Inverlael Bunkhouse Forest Way (Grid Ref: LR19: NH 195 811)
Dit was één van de langere etappes en we zouden dan ook wat eerder vertrekken. Dus toen we opstonden om ongeveer 07.30 was het ook de intentie om zo snel mogelijk alles in te pakken, te ontbijten en op pad te gaan. Toen we echter buiten gingen kijken hoe het weer er uit zag....tja. De lucht was van een zodanige schoonheid dat we dit toch even wilden vastleggen op de gevoelige plaat. Wat volgde was het schieten van de ene na de andere foto want wat we te zien kregen was bizar. Wolkenmassa's die continue veranderden en verkleurden, regenbo(o)g(en), bergen die een steeds ander aanzien kregen. Dat we dit waarschijnlijk nooit meer te zien zouden krijgen maakte dat het toch pas 09.30 was dat we Shenavall achter ons lieten.
Bijzondere, snel veranderende wolkenformaties die ons telkens deden verbazen
De wandeldag begon met een klim van zo'n 350 hoogtemeters uit het dal om de voet van An Teallach heen. Je zou denken dat met het stijgen de hoeveelheid water zou afnemen maar in Schotland is dat zeker niet zo. De ondergrond heeft een dusdanige sponsachtige capaciteit dat water een constante begeleider is.
Wat we op een gegeven moment zagen was toch wel verrassend. Drie herten waarbij de nieuwsgierigheid het won van de angst. Terwijl de stack er als een haas vandoor ging bleven de drie dames rustig naar ons kijken. We konden ze dan ook naar hartelust fotograferen. 
Deze dames waren voor de Duvel niet bang...
We bereikten de 4x4 track die uit het dal van Dundonnel Forest omhoog kwam en na een goed uur bereikten we de A832 bij Corrie Hallie. We volgenden deze weg zo'n 700 meter tot aan Dundonnel House waar we rechtsaf moesten om de hoogvlakte te bestijgen die ons zou brengen tot boven Loch Broom.
Vanaf het hoogplateau tussen Corrie Hallie en Inverlael keken we nog even terug op Fisherfield Forest met An Teallach
Aanvangs was het even zoeken naar de juiste weg. Aangezien de CWT geen officieel pad is, is er ook geen bewegwijzering. Maar met de algemene richting in het hoofd kom je een heel end en door het bos lopend stuiten we op een gegeven moment op het pad. Deze was de verdere weg zeer goed te volgen. Het vervolg ging continue op en neer en ook hier bereikten we de 400 meter grens. Door het heldere weer hadden we mooie vergezichten in alle richtingen.
Langzaam maar zeker kwamen we aan de rand van het hoogplateau met de Munro's Seana Braigh en Beinn Dearg in de verte
Het terrein waar de volgende uren doorheen liepen had wel wat weg van de North York Moors, alleen wat kaler. Tegen 16.15 kwamen we aan de rand van het plateau en zagen we Loch Broom in de diepte liggen. Wat volgde was een steile afdaling naar Strath More waar de river Broom door heen stroomt. Rond 17.00 waren we in het dal en we moesten vervolgens nog zo'n 3,5 - 4 kilometer lopen om bij de Bunkhouse "Forest Way" te geraken.
Zicht op Loch Broom - nog een kleine 2 uur naar Forest Way Bunkhouse
Gelukkig liep er aan de westzijde van de rivier een gravelpad zodat we niet langs de hoofdweg hoefden te lopen. Aangekomen bij het Auchindrean Estate moesten we de rivier oversteken en vervolgens linksaf. Een kleine 500 meter verder kwamen we aan bij de Bunkhouse Forest Way. Een uitstekende plek om weer eens de spullen te drogen en te ontspannen. We werden zeer vriendelijk ontvangen door Iain die, nadat we het vervolg van onze route hadden uitgelegd, bereidt was om ons de volgende dag naar het beginpunt te brengen.
* Inverlael Bunkhouse - Knockdamph Bothy (Grid Ref: LR20: NH 286 954)
Het oorspronkelijke plan was om vanaf de A835 het Inverlael Forest in te gaan en vervolgens via Glen Douchary de Knockdamph Bothy te bereiken.We hebben hier van afgezien omdat het zeer veel had geregend, de tocht over ongebaand terrein zou gaan met serieuze rivieroverschrijdingen en omdat deze etappe rond de 24 kilometer lang was. We dachten hierdoor in de problemen te komen om de bothy voor het donker te halen. 
Wie oog heeft voor schoonheid kan ook tijdens natte dagen volop genieten......
Uiteindelijk kozen we ervoor om de eenvoudigere route via Glen Achall te volgen. Nadeel was dat we een dag later dezelfde route terug moesten nemen maar als we deze dag niet teveel achterom zouden kijken dan was het uitzicht de volgende dag toch anders.
Iain had ons tegen 09.30 afgezet bij het begin van de Glen. Eerst volgden we een asfaltweg die na een kilometer overging in gravel. We passeerden een aantal steengroeves voordat we vlak voor Loch Achall de Ullapool river overstaken. Hier lieten we zeg maar de beschaving achter ons en konden we zij aan zij oostwaarts lopen in de richting van de bothy. Helaas regende het de gehele dag en konden we niet echt genieten van wat deze vallei te bieden had. 
Impressies van een eenzame Glen Achall
Vanaf East Rhidorroch Lodge moesten we behoorlijk stijgen en werd het allengs kaler. Loch an Daimh kwam in beeld en de bothy lag helemaal aan het eind van dit meer. 
Knockdamph Bothy
Qua eenzaamheid was dit toch wel de bothy die dat gevoel het diepst opriep. Je voor te stellen wat men hier moest doen om te overleven. Er wordt wel eens gezegd dat men in principe één misoogst af was van de hongerdood en dat kun je je hier ook wel indenken. Het schijnt dat hier tot 1845 meerdere huisjes / families waren en de paden werden gebruikt om vee te verplaatsen maar dat gedurende de beruchte Clearances oftewel de ontruiming van de Hooglanden, deze families werden verdreven door grootgrondbezitters.
Dit was een periode in de geschiedenis van de Schotse Hooglanden, gedurende welke een aanzienlijke gedwongen emigratie uit het gebied plaatsvond. De periode staat bekend als een dieptepunt in de geschiedenis van Schotland; gedurende de Clearances werden tienduizenden gezinnen uit de Highlands verdreven, door toedoen van economische en sociale perikelen.
* Knockdamph Bothy - Ullapool - Inverness
Deze dag was gelijk aan de vorige dag behalve dat we de route nu van oost naar west liepen. Omdat we de route kenden hebben we de gehele wandeling de afgelopen week nog eens doorgenomen en kwamen we tot de conclusie dat de Schotse Hooglanden weliswaar nat kunnen zijn maar dat het desondanks toch één van de mooiste en ruigste gebieden van Europa is. Kortom, we hebben ontzettend genoten van deze tocht.
De "terugtocht", op weg naar Ullapool
In Ullapool moesten we nog wat uurtjes doden en in de Ferry Boat Inn, gelegen aan de haven, hebben we beide een Fish and Chips besteld. Best wel lekker. Dit gezegd hebbende moet ons van het hart dat de Globetrotter maaltijden die we bij ons hadden ook zeer smaakvol en zeer vullend waren.
Een cappuccino met uitzicht op de haven van Ullapool
We hopen dat u genoten heeft van dit relaas over onze tocht door dit deel van de Scottish Highlands
Mocht u iets willen weten of een reactie willen geven op dit verslag dan kunt u dit doen via
Contact
Met vriendelijke groeten,
Eduard Camping - Travellers & René Timmermans - MoreTravelBooks
Deze zal variëren naar gelang in welk seizoen je onderweg bent.
Kampeeruitrusting:
* Rugzak : 65 - 85 liter - afhankelijk van hoeveel dagen je zelfverzorgend onderweg wilt zijn en de rugzak dient het gewicht op de heup te kunnen dragen.
* Tent : Geschikt voor 4 seizoenen. Veelal kom je dan uit op een geodetisch model dus een tent met meervoudig kruisende stokken.
* Slaapzak: Geschikt voor de tijd van het jaar en wat in staat is om te functioneren tijdens langdurige vochtige omstandigheden.
* Slaapmat : Moet een goed isolerend vermogen hebben
Keukengerei:
* Brander : Kan zowel een gas- als benzinebrander zijn of een combinatie.
* Brandstof : zorg voor ruim voldoende hiervan
* Pan(nen) : Praktisch is dat je maaltijden kunt bereiden met één pan.
* Waterfles(sen)
* Bestek en zakmes
* Eten en drinken : zorg voor voldoende calorieën - 2400 tot 3500 Kcal, afhankelijk van het jaargetijde. Het water in de hoger gelegen delen van de Highlands hebben we zonder problemen zo gedronken. Zit je lager en er is vee in de buurt (of bij twijfel) dan dien je het water te koken of te filteren (deze pakken geen virussen mee !)
Schoeisel:
* Wandelschoenen : Bij voorkeur B of BC categorie wandelschoenen met GTX.
TIP: Neem een paar extra inlegzolen mee. Deze wegen weinig en mochten de schoenen toch een keer nat zijn dan sta je de volgende ochtend in ieder geval op droge binnenzooltjes.
* Crocs: Of iets wat vergelijkbaar is. Deze zijn licht en praktisch voor gebruik in een Bothy maar met een extra strap om de hak voor fixatie ook goed te gebruiken om rivieren over te steken.
* Gamaschen : je kunt feitelijk niet zonder. Mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar Berghaus Yeti gaitors die de gehele schoen omsluiten. Deze zijn echter niet goedkoop.
Kleding:
* Buitenjas: Waterdicht, ademend (GTX, Event) en geschikt om een zware rugzak op te dragen. Niet alle jassen kunnen daar tegen.
* Regenbroek : Waterdicht, ademend (GTX, Event of vergelijkbare materialen) Het kan voor komen dat je de hele dag de broek aan hebt. Bij voorkeur 3-laags en met doorlopende ritsen. Je kunt dan je broek gemakkelijk(er) aantrekken en je kunt ventileren.
* Wandelbroek : sneldrogende materiaal
* Shirts : sneldrogend materiaal - ik heb zelf altijd één met lange mouw en één met korte mouw bij me.
* Onderbroek : sneldrogend materiaal - ik heb zelf 2 boxershorts en één lange onderbroek bij me. Deze laatste is te gebruiken als broek direct onder de regenbroek, als extra isolatie bij koude en/of als pyama broek.
* Tussenlaag : Fleece of 200 grams Merino wollen shirts Lange Mouw - (RAB, Icebreaker)
* Isolatiejas : Dons of Primaloft jacket - Bijzonder prettig 's avonds in een koude Bothy.
* Sokken : Gemengd of wollen wandelsokken - 2 of 3 paar.
* Muts
* Handschoenen : Één paar waterdichte en één paar fleece of vergelijkbare handschoenen.
* Nekgaitor : Buff oa.
Accessoires:
* Wandelstokken : voor balans en ook praktisch voor het oversteken van rivieren en natte gebieden
* Nooddeken
* Fluit : tbv Alpine noodsignaal
* Hoofdlamp en reserve batterijen
* Waterdichte hoezen / liner : je kunt één waterdichte hoes van plusminus 80 liter in je rugzak doen (of 2 vuilniszakken in elkaar stoppen), dan is alles meteen waterdicht verpakt of je pakt je spullen in meerdere waterdicht hoesjes.
* Regenhoes voor rugzak : deze dient goed aan te sluiten. TIP : als de hoes ook om de onderkant van je rugzak gaat sla hier dan een slagring in, mocht er water achter je regenhoes waaien dan kan het weg. Tevens is het raadzaam om er voor te zorgen dat je de hoes op meerdere plekken aan de rugzijde van de rugzak kunt afspannen zodat wind er minder vat op kan krijgen.
* Waterdichte documententas
* 2 meter Duct tape of Tear Aid : voor tijdelijke reparaties
* Topokaarten en wandelgids
* Kompas
* GPS
* Pen en Papier
* Mobiel : Note: in de Highlands is er vrijwel geen bereik !
* Toiletartikelen
* Toiletpapier
* Waxinelichtjes of kaarsen
* Fotocamera + waterdichte hoes of tas
Kijkend naar deze lijst dan hebben wij hiervan praktisch alles gebruikt.
Bothy code
Willen wij allen ook nog in de toekomst gebruik kunnen maken van deze faciliteiten dan is het noodzakelijk om bepaalde regels te hanteren. We hebben hieronder de Bothy code geplaatst.
The Bothies maintained by the MBA are available by courtesy of the owners. Please respect this privilege.
Please record your visit in the Bothy Log-Book.
Note that bothies are used entirely at your own risk
Respect Other Users
Please leave the bothy clean and tidy with dry kindling for the next visitors. Make other visitors welcome and be considerate to other users.
Respect the Bothy
Tell us about any accidental damage. Don’t leave graffiti or vandalise the bothy. Please take out allrubbish which you can’t burn. Avoid burying rubbish; this pollutes the environment. Please don’t leave perishable food as this attracts vermin. Guard against fire risk and ensure the fire is out before you leave. Make sure the doors and windows are properly closed when you leave.
Respect the Surroundings
If there is no toilet at the bothy please bury human waste out of sight. Use the spade provided, keep well away from the water supply and never use the vicinity of the bothy as a toilet.
Never cut live wood or damage estate property. Use fuel sparingly.
Respect Agreement with the Estate
Please observe any restrictions on use of the bothy, for example during stag stalking or at lambing time. Please remember bothies are available for short stays only. The owner’s permission must be obtained if you intend an extended stay.
Respect the Restriction On Numbers
Because of over crowding and lack of facilities, large groups (6 or more) should not use a bothy. Bothies are not available for commercial groups.
